Kurbanın anlamı?

Kürşat Bumin, takip edebildiğim kadarıyla son iki yıldır kurban bayramı vesilesiyle kurban ibadetinin anlamını sorgulayan yazılar kaleme alıyor.

Geçen bayram köşesinde yayınladığı yazıların linkleri şöyle: Kurban Bayramı, Kurban Bayramı (2), Kurban Bayramı (3), Kurban Bayramı (4), Kurban Bayramı (5).

Bumin, kaynaklarda çokca işlenen "İbrahim'in imtihanı" çerçevesi dışındaki yorumların eksikliğini vurguluyor. Özellikle oğul'un bu emri gönüllülükle kabulünün nasıl bir baba-oğul ilişkisine tekabül ettiğini psikanalitik bağlamda yorumlayacak çalışmaların eksikliğinden şikayetçi.

Bumin, kurbanı orjinal bir tarzda yorumlayan yazılara örnek olarak Rasim Özdenören'in Bir'de Buluşmak başlıklı yazısını gösteriyor. Bu yazı, gerçekten de çok ilginç. Birkaç paragraf alıntılamak istiyorum. Bundan sonraki birkaç yazıyı da bu konuya ayırmak istiyorum.

"Hayat, bir kah pıhtısından hasıl oluyorsa ve gene bir kan pıhtısına dönüşmekle nihayet buluyorsa, burada da Bir olanın ilkesiyle karşılaşıyoruz demektir. Hayatın başlangıcında, akışkan olan kan vardı, hayatın sonunda da kanın akışkanlığı görünüyor. İlkinde kanın akışkanlığı bedene (gövdeye) doğru, yani içeriye doğru akıyordu; ikincisindeyse, aynı kan gövdeden dışarıya doğru akıyor. İlkinde hayat bulduğumuzu söylüyoruz, ikincisindeyse hayatın yitimi anlatılıyor. Ancak kanın akması (akışması) her ikisinde de vuku buluyor.

Hayatın başlangıcında alınan ilk nefes, hayatın sonunda verilen nefesle aynıdır. İlkinde alınan nefes hayata merhaba derken, sonrakinde verilen nefesle aynı hayata elveda deniyor.

Bu gün akıtılan kanların yeni hayatlara yol vermesi bekleniyor. Bu gün akıtılan kan İsmail (a.s)'e hayat verdi. İsmail (a.s)'in kanının bedeli oldu. Ancak bu mecazda, somut bir gerçekliğin ifadesi de yer alıyor. Bir hayatın bedeli bulunmaktadır. Bir hayatın bedeli, kendisiyle eşdeğerde olan bir şeydir: kanın bedeli kandır. Kişisel (öznel) açıdan bakıldığında İsmail'in kanı kendisinindir, koçun kanı da koça aittir. Ancak evrensel (kozmik) açıdan bakıldığında ne İsmail'in kanı İsmail'indir, ne koçun kanı koçundur. Gene de, biri ötekinin bedelidir. Kanın bedeli (değeri) olarak bakıldığında, biri ötekine denktir. Biri ötekinin diyetidir. "